INKIANAK NA OGAW
1. TONGTONG
Tita (T); Mary (M); Linda (L).
(A) - - - - - - - - - - - - | ||
T: | Masantós ya ngárem ed siká Mary. | |
M: | Ontán met ed sikayó atchí. Iróng kayó. | |
T: | Nánanák ka la manáya. Antóy anák mo ey? | |
M: | Lakí atchí. | |
T: | Agáy lay tabá ton ogáw. Amputí-putí! | |
M: | Panangási Dios ya katawán matabá met. | |
T: | Inér so nánanakán mo? Siopáy nánpaanák ed siká? | |
M: | Diá ak ed abóng ya nánanák. Si Sofíng so nánpaanák. | |
(B) - - - - - - - - - - - - | ||
T: | Onpápaway kílan saniná? Pigáy símba ya la? | |
M: | Walá lay sakéy bolán mi atchí. Pinmasiár kamí met lan amiduá. | |
T: | Sáli yo met so onpasiár dimád sikamí. | |
M: | Míla kamí sírin atchí. | |
T: | Tíla la ta masakbáy met ni. Itulór ta kayó no onpawíl kíla. | |
M: | Ngárem ed sikayó. | |
L: | Agí, wadiáy Mary! Awít toy anák to. Guapíton ogáw tan matabá-tabá. | |
M: | Salámat. Puéra baltík, kuán mo anáko. | |
(C) - - - - - - - - - - - - | ||
L: | Ánganko, malikélikét si Nilo ta lakí so inmonán anák to. Suerté konó so lakí ya ononá. 211 | |
M: | Sikató so kuandá. Ontán pa komón Katawán. | |
L: | Antóy labáy mon ontombók ey? Bií o lakí? | |
M: | Bií komón so labáy ko. Bálet sáno walá lay talóy taón to yay anáko, insán komón manyogtán. | |
L: | Maóng komón pián naásikasom ya maóng so ogáw. | |
M: | Agí, ngárem la! Makakaorán ni met. | |
L: | Alám yay píso ya papetpét ko ed anák mo. | |
M: | Ay, salámat tiá, kuán mo anáko. Ónla kamí ni sírin. | |
L: | Adiós. Salámat met ed impasiár yo. |
Salíta tan tepét
(A) - - - - - - - - - - -
Nananák si Mary dimád abóng to.
Inér so nananakán to?
(Nananák) dimád abóng.
Si Sofing so nanpaanák kínen Mary; sikató so manamianák dimád sáman ya báley.
Ákin et nanpaanák si Sofing kínen Mary?
Nanpaanák ed sikató ta manamianák dimád sáman ya báley.
(B) - - - - - - - - - - -
Pinmasiár irán saniná met lan amiduá.
Amínpiga lan pinmasiár si Mary tan say anák to?
Amiduá lá ran pinmasiár.
Labáy nen Titan panpasiáren irán saniná dimád abóng to ta masakbáy ni.
Ákin et labáy nen Titan ibaán irán saniná?
On, ta maskbáy ni.
(C) - - - - - - - - - - -
Malikélikét si Nilo ta lakí so inmonán anák to.
Ákin et malikélikét so asawá nen Mary?
Malikélikét ta lakí so inmonán anák da.
Inbagá nen Mary kínen Linda ya bíi so labáy ton ontombók ya anák to.
Inbagá ta nen Mary ya agá naliketán no lakí la met so anák to?
Andí, labáy to labát ya bíi so ontombók. 212
Inbagá nen Linda ya maóng no talóy taón insán manyogtán so anák to, pián natagíbi ton maóng so anák to.
Antóy inbagá nen Linda kínen Mary ed pláno ton manalagár na pigáran taón insán manyogtán?
Maóng, pián natagíbi ton maóng so anák to.
Párapára
(1) Alám yoy píso | (a) so onpasiár dimád sikamí. |
(2) Suérte konó | (b) kuán mo anáko. |
(3) Sáno walá lay talóy taón to man ya anák nen Mary | (c) so lakí ya ononá. |
(4) Salámat met | (d) anák mo ey? |
(5) Guapíton ogáw | (e) matabá met. |
(6) Puéra baltík, | (f) tan matabátabá. |
(7) Onpápawáy kílan | (g) ed inpasiár yo. |
(8) Sáli yo met | (h) ya papetpét ko ed anák mo. |
(9) Panangási Dios ya Katawán | (i) saniná? |
(10) Antóy | (j) insán komón manyogtán. |
Bálon salíta
anák: manának, manamianák; ásikaso; baltík; duá: amiduá; íba; iná : sániná; kási; Katawán; petpét; pláno; puéra; suérte; tabá: matabá; tagíbi; taón; tiá; tulór; yogtán.
2. BABASAEN
Inkianák na Ogáw
No nasabí panának na sakéy ya iná, say lánang a natáwag et say manámiának ed Rural Health Center. Bálet, walá met iráy manátawag [1] na doktór o dinó 213ners. Diad abóng so panánakan na iná. Et no ag nayárian na manámianak, ibagá ton tampól ed akán asawá [2] ta iakár da ed ospitál.
Onsempét iráy saniná no maksíl la ra. Pankakábatan [3] na sanáabáy tan kakánayon so isabí na saniná. Ontán sírin ágew-ágew ya nabisíta so kapanianák a ugáw. Et karaklán ed sáray onbisíta et waláy iyabét da ed kapanianák. Nayárin pulvó, gátas, lampíng, kawés na ugáw tan aróm ni ra.
No maksíl lay iná tan makapawáy met la gapoán to Ian ipasiár so anák to ed sáray kabkaábay tan kakanáyon. Walán-walá so ipapetpét ed ugáw. Nayárin papél a kuárta o dinó sinsíllo. Onábig so biláy na ugáw ed sáyan pananísia [4]. Kaugalían yan táwir ed sáray akokúlaw.
Bálon salíta
ábay: sánabay; ábig: onábig; anák: kapanianák, panának, panánanakan; bisíta; doktór; lampíng; lánang; ners; ogáli: kaogalián; ospitál; papél; púlvo; sinsílyo; táwir; yabét.
3. INPANPASAL
(1) Agáy lay tabá ton ogáw!
(2) Sáli yo met so onpasiár dimád sikamí.
(3) Pigáy símba yo la?
(4) Walá lay sakéy bolán mi, atchí.
(5) Pinmasiár kamí met lan amiduá.
(6) Panagási Dios ya Katawán matabá met.
(7) Inér so nananakán mo? Nananák ak dimád ospitál.
(a) Inér so nananakán mo?
(b) Nananák ak dimád ospitál.
Bálon salíta
álak; altéy; bágel: ambágel; basí; buék2: abuék; dalán; ebéng; goto; kalamasí; líbro: librería; lóko: alóko; melág: kamelág; punás: punás, punasán; síni; sióktong; taón: katantaón; tilák; toktók.
4. DAISET YA PANGALAWAN
(a) Balbalíta
Biék Taéw
Isasáli Day Logánan Dan Ondápod Bolaán
Amapatikiáb [1] la met so Estádos Unídos na sakéy ya báleg ya “cuétis” [2] ya niloganáy talóran katáo [3] ya tináwag day “Apollo 9” ya awít to met so sakéy ya lologánan na toón ondápo ed bolán. Sáyan lologánan ya ondápud bolán so isáli da labát kaleganáy panlíberlíber na Apollo 9 ed pawáy na sansinokobán [4]. Amtá la na sáray americános no pánon so pakasabíd bolán ta nen 218boláy deciémbre ya binenegán, pinatikiab da lay Apollo 8 ya linmán nanlíberlíber ed bolán ya aminpólo kasakbayáy inpawíl tod sáyan dálin ya panaglowaan. Anemirán ágew so inpanbáruy na “Apollo 8” ya linmán nanlíberlíber ed bolán tan say inpawíl tod sáyan múndo. Say pilálek day americános ya gamorán so aliwá lambengát ya nasabín naákar so bolán ta agamorán da la ya no agsay yakar [5] ya ondápo so toón manpasiár ya manákar ed dílin bolán [6], tan say logánan na toón ondápod bolán so sikatóy isasáli da nátan ed inpamatikiáb dad “Apollo 9” ya mangawít ed bolán bálet ta no asinggér lad bolán nayárián toy onikbán ed Apollo Spaceship ya onlán ondápod bolán ed inkasikatón díli [7], insán ompawíl la met ed Apollo Spaceship ya mangipawíl ed sikatód sáyan múndon panaglowaan. Say kanonótan day americános ed panggáwad sáya so no ipatikiáb day “Apollo 11” ed boláy júlio ya árapen.
Marso 19, 1969
Bálon salíta
bároy; benég: benegan; dápo; deciembre; estado: Estádos Unídos; gamór; gawíng; ikbán; júlio; cuétis; lambengát; légan: kaleganán; luá: panaglowáan; logán; márso; múndo; nónot: kanonotán; pilálek; polo: aminpólo; sokób: sansinokobán.
(b) Párapára: Antóy anggapóy kaná ton salíta?
matabá, ners, babóy, limá, maksíl, anák, bangós, likét, gamét, pantát, maóng, sióktong, kaermenán, manók, karní, manamianák, álak, akís, maábig, sankaíli, aném, lampíng, elék, lalóng, bisíta.
(c) Sanáysay
Say sakéy ya maóng ya gawá nakaukolán ni ontombók.